CÁC LOẠI VIÊM GAN TRONG THAI KỲ, CẦN BẢO VỆ MẸ VÀ BÉ THẾ NÀO
Bài viết được tổng hợp thông tin từ các bài do bác sĩ Sản Phụ khoa và Nhi-Sơ sinh Phương Châu cố vấn chuyên môn
Trước tiên, điều cần quan tâm hơn hết là: tránh bỏ sót việc phát hiện Viêm gan virus (A, B, C, E) ở mẹ bầu, đặc biệt lưu ý với viêm gan B. Vì lo ngại 2 điều:
- Nếu mắc bệnh nhưng không điều trị hiệu quả sẽ có nguy cơ gây nhiều biến chứng nguy hiểm lên sức khỏe, sự an toàn của mẹ và thai nhi (suy giảm chắc năng gan/tổn thương gan, đái tháo đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non, thai nhẹ cân, sẩy thai…),
- Tiếp đến là nguy cơ lây truyền bệnh từ mẹ sang con (sau sinh), nhất là viêm gan B.
Tuân thủ các hướng dẫn, chỉ định sàng lọc trước và trong khi mang thai là chìa khóa để phòng ngừa nhiễm viêm gan thai kỳ và giảm lây truyền viêm gan virus từ mẹ sang con. Do vậy, các mẹ bầu thường được BS Phương Châu cho các xét nghiệm đánh giá chức năng gan và kiểm tra kháng thể với virus viêm gan thời điểm sớm và phù hợp.
Nếu mẹ nhiễm Viêm gan, BS Sản khoa cùng BS Nội khoa (Gan-Mật) phối hợp điều trị, kiểm soát bệnh, lên kế hoạch dự phòng cho hai mẹ con khi sinh và sau sinh.
* MẸ BẦU: Lên kế hoạch điều trị an toàn riêng cho giai đoạn đang mang thai. Phác đồ điều trị từng loại virus viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C hay viêm gan E lúc này cũng khác nhau.
Đặc biệt lưu ý với trường hợp thai phụ có tải lượng virus cao hơn mức bình thường cần theo dõi sức khỏe sát với BS chuyên khoa Sản & Nội để được bảo vệ an toàn.
Bên cạnh đó, còn là những kiến thức, hướng dẫn đúng cách từ BS & nhân viên y tế liên quan đến nuôi con bằng sữa mẹ/bú mẹ trong trường hợp mẹ nhiễm bệnh. Do vậy, việc kết nối với BS Sản khoa, Nhi-Sơ sinh và Nội khoa cho những trường hợp này là vô cùng cần thiết và quan trọng.
* TRẺ SƠ SINH (có mẹ nhiễm Viêm gan B): được chuẩn bị các loại vắc-xin và huyết thanh dự phòng sớm ngay sau sinh. Cụ thể:
- Trẻ sinh ra phải được tiêm vắc-xin viêm gan B + Huyết thanh miễn dịch (HBIG) trong 12 giờ đầu sau sinh. Lịch tiêm nhắc lại vào thời điểm 1 - 2 tháng và 6 tháng để tạo được miễn dịch tốt nhất (nên bố mẹ cần lưu ý).
- Xét nghiệm HBsAg và anti-HBs cho trẻ từ 9 - 12 tháng tuổi để đánh giá tình trạng nhiễm HBV, kiểm tra đáp ứng miễn dịch với viêm gan B.
Có nhiều THẮC MẮC rằng:“Vì sao chỉ tiêm vắc-xin viêm gan B + huyết thanh miễn dịch (HBIG) trong 12 giờ đầu sau sinh cho trẻ, mà không là các mũi tiêm dự phòng Viêm gan A, C hay E?”
* Về quá trình lây truyền Viêm gan C từ mẹ sang con, có những thông tin sau:
- Nếu mẹ bị viêm gan C thì kháng thể kháng viêm gan C ở mẹ (HCV) lúc mang bầu sẽ đi qua nhau thai và tồn tại trong máu của trẻ đến 18 tháng tuổi.
- Nếu trẻ bị nhiễm trùng do lây truyền dọc (từ mẹ truyền sang con) thì có tới 40% sẽ tự loại bỏ virus (khử trùng tự nhiên) mà không cần điều trị khi trẻ được 2 tuổi. Và đã có những báo cáo về việc trẻ em tự loại bỏ virus khi mới 7 tuổi.
* Viêm gan A không lây truyền từ mẹ sang con (hay qua đường máu), chỉ đe dọa nguy hiểm ở sức khỏe người mẹ trong lúc mang thai mắc bệnh. Vắc-xin Viêm gan A cho trẻ có chỉ định tiêm mũi đầu sớm nhất từ 12 tháng tuổi trở lên (từ 1 tuổi).
* Viêm gan E rất hiếm gặp lây truyền từ mẹ sang con hoặc đường máu bị nhiễm (hầu như không gặp phải), chủ yếu lây truyền qua đường tiêu hóa.
* TÓM LẠI & NHỮNG LƯU Ý:
Đối với mẹ bầu:
Nếu nhiễm viêm gan B có tải lượng virus cao hơn mức bình thường cần đi khám định kỳ để được BS Sản Khoa và Nội khoa tư vấn điều trị dự phòng thuốc theo phác đồ của Bộ Y tế.
Hiện chưa có vắc-xin dự phòng viêm gan C & E. Do vậy, mẹ bầu nên thật cẩn trọng trước những đường lây truyền của hai loại viêm gan này. Riêng viêm gan E rất nguy hiểm, có thể dẫn đến những biến chứng Sản khoa nghiêm trọng trên sức khỏe thai phụ, nhất là 3 tháng cuối.
Đối với trẻ sơ sinh:
Cần đảm bảo các mũi tiêm dự phòng Viêm gan B (vắc-xin và huyết thanh kháng virus) sớm ngay sau sinh (tốt nhất trong 12 giờ đầu sau sinh) cho con khi mẹ nhiễm Viêm gan B.
* LỜI KHUYÊN DỰ PHÒNG TRƯỚC MANG THAI:
- Nên tiêm vắc-xin viêm gan A để phòng virus viêm gan A, tiêm vắc xin viêm gan B để phòng virus viêm gan B và D trong thai kỳ
- Cẩn trọng giữ sức khỏe, tránh các đường lây truyền viêm gan C và E do chưa có vắc-xin dự phòng
- Tầm soát sức khỏe định kỳ để phát hiện các dấu hiệu phát triển bệnh để có biện pháp điều trị kịp thời.
* Huyết thanh miễn dịch kháng virus viêm gan B, còn được gọi là huyết thanh kháng virus viêm gan B hoặc Globulin miễn dịch kháng viêm gan B (HBIG): nhằm tạo miễn dịch chủ động và thụ động cho trẻ, giảm tỷ lệ lây truyền virus từ mẹ sang con.
----------------------------------------------------------
BỆNH VIỆN QUỐC TẾ PHƯƠNG CHÂU
300 Nguyễn Văn Cừ nối dài, An Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ
Tổng đài: 1900 54 54 66